Master of puppets

Jesteśmy wszyscy co do jednego takimi marionetkami do pociągania za sznureczki. I nic na to nie możemy poradzić, takie mamy ograniczenia poznawcze. Jedno co możemy próbować z tym robić, to wyrabiać w sobie sceptycyzm co do informacji, jakimi bombarduje nas świat i nie wyłączać myślenia.

Z roku na rok rośnie ilość informacji do której mamy dostęp. Dawniej człowiek sam sobie z tym radził, nowe informacje praktycznie się nie zdarzały, o tym co się stało w stolicy nasi pradziadkowie dowiadywali się po tygodniu, a informacje z zagranicy docierały po miesiącu. Informacje uleżałe i przeterminowane.  Świat był stabilny, przewidywalny i swój własny.

Teraz choćby cały dzień siedzieć z głową w TV lub w Internecie nie jesteśmy w stanie przyswoić wszystkich dostępnych informacji. A ponieważ tkwi w nas głęboko potrzeba wiedzy, szukamy, przerzucamy strony, może nawet sprawdzamy facebooka. Generalnie świadomość o tym, że nie zagraża bezpośrednie niebezpieczeństwo uspokaja, a samo przekonywanie się o tym staje się głodem informacyjnym. I tu pojawiło się pole działania dla fachowców od mediów, dziennikarzy i całej grupy ludzi od marketingu, socjologii i mechanizmów wpływu społecznego.

Przygotowanie atrakcyjnej papki informacyjnej nie różni się zbytnio od upichcenia aromatycznej potrawy. Bierzemy trzy odpowiednio skrojone podstawowe fakty, dodajemy szczyptę obyczajowej pikanterii, doprawiamy dreszczem zbrodni i polewamy obficie cudzym nieszczęściem, a to wszystko z przystawkami z michałków czyli głupawych informacyjek o niczym. Jest to papka smaczna, treściwa i zaspokajająca podstawowe potrzeby poznawcze, choć na dodatek zapychająca arterie myślowe złogami głupot i pomyłek. Papka jest bywa tak atrakcyjnie opakowana, że potrafi działać jak narkotyk.

Obecnie mamy również do czynienia z drugim obiegiem informacji, który tworzymy sami powielając memy w sieciach społecznościowych. Kto wie czy owo beznamiętne powielanie przez nas informacji nie pierze i nie wyjaławia nam mózgów nawet lepiej niż medialna papka w TV. Pierwszy lepszy przykład – Prezydent Komorowski podczas wizyty w japońskim parlamencie  stanął na fotelu sprawozdawcy – ta wiadomość obiegła całą Polskę, cały Internet i chyba nie ma Polaka, który by o tym nie słyszał i z tego się nie śmiał. No więc w czym problem? Tam nie ma i nigdy nie było fotela. Ale jak to nie ma, przecież wszyscy mówią … No właśnie, skoro wszyscy mówią to musi być prawda, a tymczasem atrakcyjność medialna memu sprawiła, że wyłączyliśmy sobie sceptycyzm i myślenie i daliśmy się wszyscy podejść, ja też. Fotela naprawdę tam nie było, Komorowski wlazł na stopień i krzyczał na Kozieja „Chodź szogunie” co zadziwiło Japończyków. Tylko (aż) tyle.

Zwróćcie uwagę, że nie ma ludzi odpornych na przysłowiowe „wciskanie kitu”. Dajemy się ogrywać każdemu, kto przygotowuje zestaw informacji. Kto by to nie był, ma nas w ręku. Zatańczymy jak nam zagrają. To co robić jeśli chcemy zachować swój obiektywizm? Wątpić, sprawdzać i nie dowierzać na słowo. Oglądać „fakt” z różnych stron i w różnych narracjach. Co o tym pisze Al-Jazeera, a co Izvestia. Jeżeli narratorem jest strona lub bohater danego wydarzenia, to koniecznie zobaczyć co tym pisze strona przeciwna? Media to potęga, to broń gorsza od głowic jądrowych i jak widzimy na przykładzie Rosji, broń używana z precyzją i śmiertelną skutecznością. Nie na darmo Putin ma w Rosji 86% poparcia, jeszcze trochę, a będą mu malować ikony po cerkwiach.

Ten tekst miał się nazywać całkiem inaczej, ale podczas pisania gdzieś w głowie nuciła mi się stara piosenka zespołu Metallica, niech będzie jej kawałek jako puenta:

Master of puppets, I'm pulling your strings

Twisting your mind and smashing your dreams

Blinded by me, you can't see a thing

(Mistrz marionetek, pociągam za twoje sznurki

Wykręcając twój umysł i rozbijając twe sny

Oślepiony przeze mnie, nie widzisz już nic)